Interview: Waarom is het PinkPanel onderzoek belangrijk?

Alexander Hootsmans, communicatiemedewerker bij Art.1 Midden Nederland, doet jaarlijks onderzoek naar de veiligheidsgevoelens en discriminatie-ervaringen van LHBTQI+ personen* in de regio Utrecht door middel van de enquête PinkPanel.

Pinkpanel 2020-2021 gaat vandaag live. Wat komt er allemaal kijken bij een onderzoek naar iligheidsgevoelens en discriminatie-ervaringen van LHBTQI+ personen

Dit jaar was ik druk met het zoeken naar een systeem waar gegevens op een veilige manier kunnen worden gedeeld. Je hebt het natuurlijk wel over genderidentiteit, je seksuele voorkeur en eventuele discriminatie-ervaringen en daar moeten we zorgvuldig mee omgaan. Daarna moest ik alle vragen handmatig overzetten. PinkPanel is helaas dit jaar wat vertraagd omdat wij alle geplande activiteiten en bijeenkomsten moesten digitaliseren vanwege de coronamaatregelen. Dus de vragenlijst blijft in het begin van 2021 nog open. Maar eigenlijk is het ook wel prettig dat deze vragenlijst wordt ingevuld als het einde van de pandemie meer in zicht is. Mensen kunnen er dan op terug kijken en het daarmee ook afsluiten.

‘’Met PinkPanel draag ik echt bij aan het begrip van de veiligheidsgevoelens van LHBTQI+ personen.’’

Wat gebeurd er met de resultaten van het Pinkpanel Onderzoek?

De onderzoeksresultaten worden verwerkt in factsheets en gedeeld met COC Midden Nederland en beleidsambtenaren en bestuurders van de regio gemeenten. Daar worden ze gebruikt als input voor het beleid. Zo worden de
PinkPanel worden besproken in raadsvergaderingen en de wordt de factsheet bijvoorbeeld ook opgenomen in de raadsbrief als input voor beleidsstukken zoals de Regenboogagenda. Zo werd ik vorig jaar naar aanleiding van de Pinkpanel gebeld door verschillende raadsleden omdat zij meer inzicht wilden in de ervaringen van LHBTQI+ inwoners van hun gemeente. Op deze manier kan ik echt een bijdrage leveren aan de LHBTQI+ gemeenschap en dat geeft mij veel voldoening.

Waarom is dit onderzoek belangrijk voor jou?

Ikzelf als lid van de LHBTQI+ gemeenschap, heb het privilege dat mijn ervaringen zelden tot uiting komen in de vorm van discriminatie. Mijn ervaringen gaan meestal over het bewust stilstaan bij de vraag of ik beter iets wel of niet kan doen op een bepaalde plek. Zoals hand in hand lopen, of een drankje doen op het terras van een gay café. Ik heb daarom het privilege om discriminatie te vermijden als ik dat wil. Dat geldt voor wel meer leden van de gemeenschap.

Maar er zijn ook veel mensen die al door hun uiterlijk en gedrag wat voor hen natuurlijk komt, worden nageroepen op straat, bedreigd worden of zelfs geweld ervaren. Veel heftiger natuurlijk, maar beide niet oké. Ik denk dat veel mensen uit de LHBTQI+ gemeenschap zich wel herkennen in de afweging om ten behoeve van je veiligheidsgevoel in bepaalde ruimtes of op straat je meer aan te passen, jezelf minder te laten zien. En wat dat betreft geeft de informatie vanuit PinkPanel samen met de meldingsaantallen een compleet beeld; discriminatie-ervaringen enerzijds en veiligheidsgevoelens anderzijds. Op deze manier weet je namelijk niet alleen hoe vaak er discriminatie wordt ervaren en wat deze ervaringen dan precies inhouden, maar ook hoe LHBTQI+ personen zich voelen.

Het is natuurlijk geen echt privilege als je niet helemaal jezelf kunt zijn.

Nee, dat klopt. De keuze hebben om niet op te vallen is een privilege, binnen de LHBTQI+ gemeenschap, maar ook vergeleken met andere minderheden. Een donkere huidskleur of een rolstoel kan je bijvoorbeeld niet verbergen. Maar alsnog ben je vaak wel op je hoede voor wat er eventueel kan gebeuren. Ook daar zou verandering in moeten komen. Daarom hebben we ook een nieuw meldplatform voor de LHBTQI+ gemeenschap gelanceerd: www.weblijvenonszelf.nl. Daarmee willen we duidelijk maken dat hoe meer meldingen je doet, hoe groter de kans is dat je in de toekomst op een veilige manier jezelf kan zijn in de openbare ruimte. Ook als je je enkel onveilig hebt gevoeld, kan je dat laten weten. Ons statement is: we blijven onszelf. We zijn er helaas nog lang niet, maar als we niets weten, kunnen we daar ook geen beleid op maken. Het platform heeft daarom een belangrijke signaalfunctie. 

Dit jaar is natuurlijk een bijzonder jaar met de maatregelen omtrent het coronavirus. Denk je dat dit ook invloed heeft op het veiligheidsgevoel van LHBTQI+ personen?

Ik denk dat er een interessante wisselwerking gaande is: enerzijds kom je door de beperkende maatregelen niet veel in openbare ruimtes, waardoor er minder discriminatie plaatsvindt, anderzijds kan het veiligheidsgevoel zijn afgenomen door het wegvallen van ontmoetingsplekken en safe spaces. Uit de recente peilingen van Movisie komt ook naar voren dat eenzaamheid een groot probleem is onder LHBTQI+ personen die bijvoorbeeld in een thuissituatie vast hebben gezeten waarin zij niet zichzelf kunnen zijn of zich niet veilig voelen en dat is natuurlijk vrij uniek voor deze gemeenschap.

De ontmoetingsplekken worden nu vooral online georganiseerd maar dat is niet hetzelfde natuurlijk als je een onveilig thuissituatie niet kan ontvluchten.

Ja, dan kan je inderdaad ook niet altijd al die online activiteiten bijwonen. Het is wel goed om te zien hoe veel er wordt georganiseerd maar dan is nog altijd de vraag of je daar iedereen mee bereikt zoals de mensen die digitaal wat minder vaardig zijn of het Nederlands minder goed spreken. Het is in meerdere opzichten een uniek jaar en ik verwacht dat je dat terugziet in de resultaten van PinkPanel.

‘’Waar ik ook benieuwd naar ben zijn nieuwe vormen van discriminatie die alleen in deze tijd zouden kunnen plaatsvinden.’’

Verwacht je dat de discriminatie meldingen toenemen of afnemen onder LHBTQI+ personen?

Ik denk dat het verplaatst. Op bepaalde terreinen zullen er waarschijnlijk minder discriminatie-ervaringen plaatsvinden zoals op het werk, in de horeca of op straat. Maar het is natuurlijk ook een tijd waarin mensen erg gestrest zijn en sneller boos op elkaar reageren. Waar ik ook benieuwd naar ben zijn nieuwe vormen van discriminatie die alleen in deze tijd zouden hebben kunnen plaatsvinden. Erop gewezen worden dat je afstand moet houden terwijl je wel tot hetzelfde huishouden behoort, bijvoorbeeld. Niet bij iedereen is doorgedrongen dat personen van hetzelfde geslacht ook een huishouden kunnen vormen. Dat kan in deze stressvolle tijd leiden tot verhitte discussies in de supermarkt, bijvoorbeeld.

Waar kunnen we de enquête PinkPanel vinden?

Houd onze facebookpagina en website goed in de gaten, vul PinkPanel in en stuur het door naar mensen die ook LHBTQI+ zijn. Ik doe een oproep om de enquête zo massaal mogelijk in te vullen, want hoe meer mensen het invullen hoe beter we de veiligheidsbehoeften onder LHBTQI+ personen kunnen signaleren en we ervoor zorgen dat het hoog op de politieke agenda komt te staan.

Interviewer: Jaleesa Latupeirissa

*LHBTQI+-personen staat voor lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgender-, queer en intersekse personen. Met de plus hopen we iedereen aan te spreken onder de paraplu van seksuele, gender- en seksediversiteit.