Ter gelegenheid van de Wereld Roma en Sintidag organiseerde Art.1MN | Discriminatie.nl Provincie Utrecht op maandag 8 april de bijeenkomst 80 Jaar Samudarinpen – Expertmeeting Woonwagenbeleid Gemeenten Provincie Utrecht. Mila Duodu gaf een indrukwekkende presentatie over de rijke geschiedenis, cultuur, en huidige uitdagingen van de Roma en Sinti gemeenschappen.
De Roma, Sinti, en andere Romani stammen hebben hun wortels meer dan 1000 jaar geleden in India gelegd, van waaruit ze naar Europa en andere delen van de wereld trokken. Ondanks hun verspreiding behielden zij een sterke culturele eenheid, gekenmerkt door hun taal Romanes, die verwant is aan het oude Sanskriet, en een diversiteit aan religieuze overtuigingen.
De presentatie belichtte ook het tragische verleden van de Samudaripen, de genocide op de Roma en Sinti tijdens de Tweede Wereldoorlog, ‘Samudaripen’, de massamoord op Roma en Sinti tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op 2 augustus 1944 werden in het Zigeunerlager van Auschwitz-Birkenau ruim 3.000 Roma- en Sinti-vrouwen, mannen en kinderen vergast. Ruim 25.000 andere Roma- en Sinti die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgebracht vanwege hun herkomst en daarmee samenhangende vooroordelen. Mila Duodu benadrukte het belang van herdenking en het bestrijden van antiziganisme, de diepgewortelde discriminatie tegen deze gemeenschappen.
Tijdens haar presentatie gaf zij uitleg over de positie en huisvestingssituatie van Roma, Sinti, en Reizigers in Nederland. Ondanks een beleidskader uit 2018 dat deze groepen recht geeft op een standplaats, blijft de praktische realisatie uit. Dit beleid heeft vooral gevolgen voor Roma die na de Tweede Wereldoorlog naar Nederland kwamen; velen worden gedwongen in huizen of flats te wonen zonder toegang tot traditionele standplaatsen. De presentatie schetste de voortdurende uitdagingen van antiziganisme, waaronder etnische registratie, etnisch profileren, en de moeilijkheden rondom staatloosheid. Deze vormen van discriminatie beperken de rechten en kansen van Roma in Nederland ernstig.
Ook belangrijke resultaten van Roma grassroots activisme werden belicht, waaronder de motie van Tweede Kamerlid Selçuk Öztürk in 2020, die de Nederlandse regering verzoekt antiziganisme op te nemen in de bredere aanpak van racisme en discriminatie. Dit markeert een stap voorwaarts in de erkenning van het specifieke racisme tegen Roma en Sinti in Nederland.
Duodu’s presentatie onderstreepte de noodzaak voor concrete acties en veranderingen om de rechtspositie van Romani volkeren te verbeteren. Dit omvat onder meer toegang tot de Nederlandse nationaliteit voor staatloze Roma, gelijke kansen op huisvesting, en ondersteuning voor het vrijwilligerswerk van Roma organisaties.
Ter afsluiting werd er een blik geworpen op de toekomst, met een nadruk op het belang van herdenking, educatie, en het voortdurend strijden tegen discriminatie. Het verhaal van de Roma en Sinti is een belangrijk onderdeel van onze gedeelde geschiedenis en huidige samenleving, en vereist onze voortdurende aandacht en inzet voor gerechtigheid en gelijkheid.
