De nieuwe wettelijke opdracht voor burgerschapsvorming in het funderend onderwijs in Nederland, ingevoerd per 1 augustus 2021, verduidelijkt en verscherpt de burgerschapsopdracht van 2006. Deze vernieuwing heeft tot doel het bevorderen van ‘actief burgerschap en sociale cohesie’ en biedt scholen en de onderwijsinspectie meer duidelijkheid en houvast voor de invulling en het toezicht op burgerschapsonderwijs.
Deze nieuwe wettelijke eisen voor burgerschapsonderwijs leggen de nadruk op inhoudelijke kennis van en respect voor de basiswaarden van de democratische rechtsstaat, zoals vrijheid van meningsuiting, gelijkwaardigheid en verdraagzaamheid. Scholen zijn verplicht om een doelgericht, samenhangend en herkenbaar onderwijsprogramma te ontwikkelen, met duidelijke leerdoelen en een logische opbouw. De schoolcultuur moet overeenstemmen met deze waarden en een veilige, inclusieve omgeving bieden waarin leerlingen kunnen oefenen met deze waarden
De implementatie van deze nieuwe eisen brengt echter uitdagingen met zich mee. Scholen staan voor de taak om een heldere visie op burgerschap te vormen en deze te integreren in hun onderwijsaanbod en schoolcultuur. Hierbij is er een delicate balans tussen het bieden van ruimte voor eigen invulling en identiteit van de school en het naleven van de wettelijke basiswaarden. Daarnaast moeten scholen en docenten worden ondersteund in het bespreken van controversiële onderwerpen en het hanteren van een vakoverstijgende aanpak voor burgerschapsonderwijs. Regelmatige evaluatie van de voortgang en leerresultaten is essentieel om de effectiviteit van het onderwijs te waarborgen.
